Kan de ontsteking die in kankercellen ontstaat door chromosomale instabiliteit gebruikt worden voor de behandeling van lymfeklierkanker? – Prof. dr. ir. Floris Foijer, UMC Groningen
De onderzoeksgroep van professor Floris Foijer in het UMC Groningen gaat met steun van Lymph&Co onderzoek doen naar het effect van ontstekingsremmers op de behandeling van lymfeklierkanker. Hij ontvangt hiervoor een subsidie van € 698.877,- voor vier jaar.
Fouten bij de celdeling
Ons lichaam bestaat uit heel veel kleine bouwsteentjes, die cellen worden genoemd. Bijna alle cellen hebben een soort handleiding in zich opgeslagen, dat is onze erfelijke code. Die code is nodig zodat de cellen hun werk kunnen doen. Die code ligt vastgelegd in ons DNA en bij mensen is dat verdeeld over 46 pakketjes, die chromosomen worden genoemd.
Telkens als een cel zich deelt, en dat gebeurt heel vaak, wel 250 miljard keer per dag, moeten die 46 chromosomen worden gekopieerd tot 92 chromosomen. Die verdubbelde chromosomen moeten dan eerlijk verdeeld worden over de twee nieuwe cellen. Maar bij lymfomen, een bepaald soort kanker, maken de kankercellen fouten bij het verdelen van de chromosomen. Dat noemen we chromosomale instabiliteit (CIN). Door CIN kunnen cellen een afwijkend aantal chromosomen krijgen. En omdat de chromosomen belangrijk zijn voor de functies van de cel, kunnen veranderingen in de code ervoor zorgen dat cellen dingen gaan doen die ze niet zouden moeten doen, zoals ongecontroleerd delen. En dat kan leiden tot kanker.
Gezonde cellen maken bijna nooit zulke fouten, maar kankercellen wel. Daarom proberen wij in ons onderzoek manieren te vinden om specifiek die cellen met CIN aan te pakken en kanker beter te behandelen.
Stress reactie
Om dat te kunnen doen, moeten we eerst goed begrijpen wat er precies gebeurt als cellen hun chromosomen verkeerd verdelen. We hebben ontdekt dat die fouten ervoor zorgen dat de kankercel stress krijgt. Die stress kan uiteindelijk leiden tot een ontstekingsreactie in het lichaam, waarbij het immuunsysteem geactiveerd wordt om de gestreste cellen op te ruimen. Wat interessant is, is dat we hebben ontdekt dat de kankercellen die vaak deze fouten maken heel gevoelig zijn voor bepaalde stofjes die de stressreactie blokkeren. Een van die stofjes is een geneesmiddel dat al gebruikt wordt bij reumapatiënten; het heet Tocilizumab. We hebben dit medicijn getest op cellen die juist wel of juist niet fouten maken bij het verdelen van chromosomen. Het bleek dat de cellen die deze fouten maken veel gevoeliger zijn voor Tocilizumab. Dit betekent dat deze ontstekingsremmer misschien gebruikt kan worden bij de behandeling van kanker.
Ontstekingsremmer
“In dit project gaan we onderzoeken of dit ook werkt bij verschillende vormen van lymfoom. We gaan gebruikmaken van nieuwe technologieën en samenwerken met hematologen van over de hele wereld. We willen ontdekken welke lymfomen vaak fouten maken bij het verdelen van chromosomen en vervolgens kijken of lymfomen die slordiger zijn met chromosomen inderdaad gevoelig zijn voor het blokkeren van de stressreactie in de kankercellen. We gaan ook testen of het gebruik van de ontstekingsremmer Tocilizumab de huidige behandeling van lymfoom effectiever kan maken en voor welke soorten lymfoom dit geldt. Daarnaast gaan we onderzoeken of het mogelijk is om in sommige gevallen minder chemotherapie te geven door gebruik te maken van deze remmer, om zo de bijwerkingen van de behandeling te verminderen. We hopen dat ons werk in de komende jaren zal leiden tot klinische onderzoek, waarbij we kunnen testen of de ontstekingsremmer Tocilizumab effectief is bij patiënten met lymfoom”.
